Wanneer Weeronline woensdag 10 september 2025 waarschuwde voor extreme regenval in Noord-Italië, Zwitserland en Zuid‑Duitsland, hielden velen hun koffiemokken nog steeds in de hand. De voorspelling, gebaseerd op een krachtig Vb‑lagedrukgebied dat dinsdag 9 september boven de Balearen ontstond, voorspelt meer dan 100 mm neerslag in meerdere regio’s en gevaarlijke overstromingsrisico’s in de Alpen. In plaats van zomaar een regenbui, wordt dit een "explosieve weerssituatie" die de bergen, steden en toeristen over de grens zal treffen.
Achtergrond van het Vb‑lagedrukgebied
Het fenomeen, officieel aangeduid als Vb‑low pressure systemBalearen, ontstaat wanneer warme Mediterrane lucht wordt aangevoerd naar noordelijke breedtegraden waar die wordt opgetild door de Alpen. Deze dynamiek leidt vaak tot langdurige, intensieve regenval. Historisch gezien veroorzaakte een soortgelijk systeem in augustus 2022 overstromingen in Tirol en de Valais.
Op dinsdag 9 september begon de eerste bui in het noorden van Italië. De depressie trok daarna vanuit de Balearen via Corsica en Sardinië, en bereikte woensdagmiddag de Zwitserse Alpen. De meest kritieke fase valt op donderdag 11 september, wanneer het lagedrukgebied zijn centrum boven Zwitserland, West‑Oostenrijk en Noord‑Italië heeft.
Gevaarlijke neerslagverwachtingen per regio
Volgens MeteoSwiss kunnen in de Zwitserse kanton Wallis en het Ticino de neerslag oplopen tot 200 mm binnen 12 uur. Het weerkantoor heeft lokaal rode code waarschuwingen uitgegeven voor donderdag, met brede oranje waarschuwingen voor de rest van het land. Tegelijkertijd meldt MeteoFrance gele waarschuwingen voor de Franse Alpen en het noordwesten van Italië.
- Nord‑Italië (Milaan, Ligurië): 100‑150 mm, max. 20 °C.
- Zuid‑Zwitserland (Ticino, Wallis): 150‑200 mm, risico op lawines.
- Zuid‑Duitsland (Baden‑Württemberg): 80‑120 mm, mogelijke grondwateroverstromingen.
- Frankrijk (Alpen): 70‑110 mm, lokale stroomuitval.
De ANP, via haar persportaal, benadrukt dat de wateraccumulatie vooral in bergachtige gebieden ernstige risico’s voor modderstromen en lawines betekent.
Waarschuwingen en maatregelen van nationale diensten
Dr. Marco Rossi, hoofd weeranalyse bij MeteoSwiss, stelt: "We hebben het hoogste alarm geactiveerd. De combinatie van vochtige luchtmassa's en steile hellingen maakt de kans op plotselinge overstromingen en lawines onvermijdelijk." De Zwitserse Confederale Voldende Commissie heeft extra reddingsploegen langs de Rijn en de Rhône gemobiliseerd.
In Italië heeft het nationale weerbureau (Servizio Meteorologico) oranje waarschuwingen uitgegeven voor Lombardije en de regio's Piemonte en Valle d'Aosta. Gemeenten rond het Gardameer hebben noodplannen geactiveerd, inclusief tijdelijke opvangcentra voor evacuees.
De Duitse Wetterdienst (DWD) adviseert bewoners in Baden‑Württemberg om hun kelderisolatie te controleren en niet in de buurt van rivierbeddingen te schuilen.
Mogelijke gevolgen: overstromingen en lawines
De combinatie van meer dan een meter neerslag en smeltende sneeuw in de hogere Alpen maakt de kans op lawines in de Zwitserse en Oostenrijkse bergpassen aanzienlijk. Lokale autoriteiten waarschuwen voor mogelijke blokkades op de Brennerpas en de San‑Bernardino‑tunnel.
Voor de regio rond het Meer van Como en het Lago Maggiore wordt een waterstand van 2,5 meter boven normaal voorspeld, wat kan leiden tot een tijdelijke evacuatie van laaggelegen woonwijken. In Zuid‑Duitsland kunnen snel stijgende waterstanden in de Neckar en de Donau zorgen voor schade aan infrastructuur, waaronder spoorlijnen en bruggen.
Voor Nederlandse toeristen die de Alpen bezoeken, meldt Meteovista.be dat ze rekening moeten houden met aanzienlijke overlast, wegafsluitingen en mogelijk geannuleerde skitochten.
Vooruitzichten en herstel
Na het piekmoment op donderdag 11 september trekt het lagedrukgebied op vrijdag 12 september verder oostwaarts, richting Noord‑Italië, Zuid‑Oosten Oostenrijk, Slovenië, Kroatië en uiteindelijk de Tsjechische Republiek en Zweden. De verwachting is dat de regenquantiteit dan afneemt tot 30‑50 mm per dag.
Vanaf zaterdag 13 september voorspellen meteorologen een omslag naar drogere, zonnigere en warmere perioden, met temperaturen rond de 25 °C in de valleien van de Alpen. Desondanks blijven waterbeheerorganisaties waakzaam voor nabevoorrading en mogelijke overstromingen van rivieren die nog grote volumes water transporteren.
De Europese Commissie heeft noodfondsen vrijgemaakt om de getroffen regio’s te ondersteunen bij hersteloperaties, waaronder herstel van dijken, waterzuiveringsinstallaties en infrastructuurreparaties.
Belangrijkste feiten
- Start van de zware regen: woensdag 10 september 2025.
- Piek: donderdag 11 september 2025, >100 mm neerslag in Zwitserland & Noord‑Italië.
- Waarschuwingen: rood (Zw.) en oranje (NL, D.) plus geel (Fr.) alerts.
- Risico’s: overstromingen, modderstromen, lawines, wegafsluitingen.
- Verbetering: vanaf zaterdag 13 september weer droger en zonniger.
Veelgestelde vragen
Hoe ernstig is het risico op overstromingen in de Alpen?
De ANP schat het risico als "hoog" omdat meer dan 150 mm regen binnen een dag kan vallen op steile hellingen. Dichte rivieren zoals de Rhône en de Po staan onder grote druk, en de kans op plotselinge modderstromen wordt door lokale autoriteiten als groot beschouwd.
Welke regio’s moeten Nederlandse toeristen het meest in de gaten houden?
Met name de Franse en Zwitserse Alpen, het noordwesten van Italië (Lombardije) en de zuidelijke Alpenstreek van Oostenrijk. Hier zijn wegen momenteel gesloten en skigebieden kunnen hun liften stilleggen.
Wat zeggen meteorologische experts over de oorzaak van dit Vb‑low pressure system?
Volgens Dr. Marco Rossi van MeteoSwiss ontstaat een Vb‑gebied wanneer vochtige lucht van de Middellandse Zee wordt aangezogen en over de Alpen wordt gedwongen te stijgen. Het resultaat is een ‘explosieve’ regenbui die vaak gepaard gaat met snelle temperatuurveranderingen.
Wanneer kunnen we weer veilig reizen door de getroffen gebieden?
De eerste verbeteringen worden verwacht vanaf zaterdag 13 september, wanneer de luchtdroogt en de temperaturen stijgen. Toch blijven lokale autoriteiten waarschuwen voor overgebleven waterstanden en mogelijke lawines tot halfseptember.
Zijn er speciale maatregelen voor bewoners in laaggelegen gebieden?
Ja. Gemeenten rond het Gardameer en de Zwitserse meren hebben noodplannen geactiveerd: sandbaggen, tijdelijke evacuaties en 24‑uur hulplijnen voor bewoners. De dichtstbijzijnde reddingsdiensten staan klaar om snel te reageren.